Przemoc seksualna może dotknąć każdego bez względu na płeć i wiek, choć najczęściej słyszymy doniesienia medialne o przemocy wobec kobiet i dzieci. Użycie groźby, podstępu lub przemocy w celu wymuszenia kontaktu seksualnego jest przestępstwem zagrożonym karą 12 lat pozbawienia wolności. Mówimy tu o gwałcie, a przestępstwo to jest ścigane z urzędu.
Karalne są także inne zachowania naruszające sferę seksualną człowieka, takie jak doprowadzenie do kontaktu seksualnego poprzez wykorzystanie bezradność lub krytyczne położenie innej osoby lub poprzez nadużycie stosunku zależności. Przykłady takiego naruszenia to oferowanie pomocy materialnej lub rzeczowej pod warunkiem odbycia kontaktu seksualnego; oferowanie stanowiska, awansu lub podwyżki w pracy; oferowanie przywilejów lub odbieranie ich; pozbawianie pracownika praw do korzystania z funduszu socjalnego itp. Także wykorzystywanie przez sprawcę trudnej sytuacji emocjonalnej i psychicznej ofiary oraz jej stanu fizycznego, na przykład doprowadzenie do kontaktu z osobą pod wpływem alkoholu lub innych środków. Ofiara ma wówczas ograniczoną zdolność oceny sytuacji i nie jest w stanie podjąć samodzielnej decyzji o uczestnictwie w kontakcie seksualnym. O bezradności mówimy też w sytuacji załamania psychicznego lub depresji, kiedy ofiara nie widzi wyjścia z sytuacji. Również osoba niedojrzała emocjonalnie, na przykład nastolatek, nie jest w stanie ocenić intencji sprawcy, który wykorzystuje ufność, naiwność i nieznajomość mechanizmów obrony ofiary.
Jednym z rodzajów przemocy seksualnej jest także wykorzystywanie gorszej sytuacji ekonomicznej współmałżonka- pracujący małżonek może wymuszać kontakty seksualne na swym niepracującym zawodowo współmałżonku. Sprawca takiej przemocy posiada bowiem środki na utrzymanie i zaspokojenie potrzeb życiowych i może nimi swobodnie dysponować, w odróżnieniu od ofiary. Taka sytuacja często jest tylko jednym z symptomów zaburzonych relacji małżeńskich. W obecnym prawodawstwie przemoc ekonomiczna wobec małżonka jest przestępstwem.
Szczególna i dodatkowa ochrona przed przemocą seksualną jest przewidziana w prawie pracy.
Jedną z form dyskryminacji ze względu na płeć jest molestowanie seksualne, czyli każde niechciane zachowanie o charakterze seksualnym, które narusza godność pracownika. Są to wszelkie kontakty fizyczne, dotykanie miejsc intymnych lub zbliżanie się z przekroczeniem strefy komfortu osobistego, na przykład przytrzymanie lub przyciśnięcie do siebie. Mogą to być też niestosowne komentarze dotyczące cech fizycznych, wyglądu, wyrażane w formie werbalnej i niewerbalnej, na przykład gesty, słowa, mimika twarzy, których ofiara sobie nie życzy lub które wywołują u ofiary niepokój, zagrożenie lub dyskomfort psychiczny. Często sprawcy molestowania nie zdają sobie sprawy, że popełniają ten czyn, że przekraczają granice, a swe zachowanie widzą w kategorii komplementu i uznania dla jakiejś specyficznej cechy fizycznej współpracownika. Jednak takie przekonanie o nieszkodliwości zachowań o podtekstach seksualnych nie jest dla nich usprawiedliwieniem. Nie musisz godzić się na niechciane gesty, nieprzyjemne komentarze czy niestosowne żarty, które naruszają twoją godność osobistą.
Pamiętaj, że to sprawca przemocy lub molestowania jest winny, a nie ofiara! Chroń siebie i innych! Jeśli doznałaś / doznałeś przemocy seksualnej, zgłoś się na policję lub do prokuratury.
Na podstawie: Projekt „ Prawa ofiar przemocy seksualnej: nowe podejście systemowe. Wszechstronne usługi i działania”
www.przemoc.gov.pl
